پنجشنبه، مهر ۲۱، ۱۳۸۴

یک مطلبی تلخ نوشته درباره‌ی آموزش عالی رایگان. من هم چون به این بحث خیلی علاقه دارم و یک چیزهایی هم در این باره خواندم و یکی هم الکی این جا را پینگ کرده گفتم یک چیزی به سبک چای داغی بنویسم!

۱- بحث آموزش عالی رایگان و این که دانش‌جو باید شهریه بدهد یا نه در مملکت ما یک مساله‌ی سیاسی است. یعنی اگر من برای شما به صد دلیل هم ثابت کنم که باید از دانش‌جو در ایران شهریه گرفت، این کار را نمی‌شود کرد. به این دلیل واضح که دانش‌جوهایی که به دانشگاه مفت رفتن عادت کرده‌اند مملکت را بهم می‌ریزند. البته خب می‌شود یواش یک سری کارها برای پولی کردن دانشگاه‌ها کرد هم‌چنان که دولت الانش هم می‌کند.

۲- استدلال قوی یولی کردن دانشگاه این است که دانشگاه رفتن برای دانش‌جو یک نوع سرمایه‌گذاری است. شما ۴ سال درس می‌خوانید و بعد درآمدتان از سالی ۲۵ هزار دلار می‌رسد به ۵۰ هزار دلار در سال. هم‌چنان که یک نفر ممکن است ۴ سال زحمت بکشد که یک کارخانه بسازد تا بعد با فروش محصولات کارخانه درآمدش زیاد شود. به همان دلیل که دولت پول مفت برای ساخت کارخانه به کسی نمی‌دهد شهریه‌ی کسی را هم نباید بدهد.

۳- دانشگاه رایگان از یک نظر بی‌معناست. هیچ چیز رایگان نیست. وقتی شما شهریه نمی‌دهید، یعنی دولت از پول مالیات و یا نفت دارد شهریه‌ی شما را می‌دهد. در حقیقت شهریه‌ی دانش‌جویان را همه چه خود دانش‌جوها و چه غیردانش‌جوها می‌دهند. به این مفهموم که در ایرانی که فقط ۱۰ درصد مردم دانشگاه می‌روند، ۹۰ درصد شهریه‌ی این ده درصد را غیردانش‌جویان مانند کشاورزان و ... می‌دهند. این هیچ جوری با عدالت سازگار نیست. کلا امکاناتی که فقط مال گروه خاصی از افراد یک جامعه هست نباید رایگان باشد.

۴- دنباله‌ی این استدلال قبلی بحث فایده‌ی عمومی خصوصی است. آموزش هم فایده‌ی خصوصی دارد (حقوق فرد بالا می‌رود) هم فایده‌ی عمومی (سطح فرهنگ و سواد مملکت بالا می‌رود، صنعت کشور پیشرفت می‌کند و ...). حالا اگر یک موقع فایده‌ی عمومی خیلی زیادتر از فایده‌ی خصوصی بود دولت باید شهریه را بپردازد مثل آموزش ابتدایی. چون اگر مردم بیسواد باشند مملکت نابود می‌شود. ولی اگر فایده‌ی خصوصی خیلی بیشتر بود مثل کسی که حقوق یاMBA می‌خواند تا بعد از ۲ سال حقوقش چند برابر شود، آن وقت شهریه را باید خود آن طرف بدهد نه بقیه‌ی ملت. با این بحث دیگر قطعی نمی‌شود گفت که باید شهریه گرفت یا نه. مثلا در ایران کسی معلم بشود بیشتر فایده‌ی عمومی می‌رساند و بی‌معنی هست اگر قرار باشد دانشگاه‌ تربیت‌معلم شهریه بگیرد. ولی یکی مثلا می‌خواهد دندانپزشکی بخواند شاید منطقی‌تر باشد که بخشی از پول درس خواندنش را خودش بدهد.

10 comments:

ناشناس گفت...

همه هم که امر بهشون مشتبه شده. داداش اشکال از بلاگ رولینگ هستش، کسی بیکار نیست همزمان هر چی وبلاگه رو پینگ کنه.

ناشناس گفت...

این دقیقا یک سرمایه گزاری برای دولت است. کسی که درآمدش ۲۵ هزار دلار است ، مثلا ۲۵۰۰ تا مالیات می‌دهد. کسی که درآمدش ۵۰ هزار دلار است، ۵۰۰۰ دلار مالیات می‌دهد...

حالا از این بگذریم که مالیات در ایران معنی ندارد که برای خودش بحثی جدا می‌طلبد ...

ناشناس گفت...

i send you an email...did you recieve it?

Farid گفت...

در کل موافقم باهات هر چند که یه چند تا گیر داره استدلالت
اول اینکه : اگه پولی کنن (به طور مطلق و بدون دادن یه چیزی شبیه اوساپ) خیلیا نمیتونن برن دانشگاه و ول میشن توی خیابون و همون جوری که تو گفتی شولوغ میکنن و این جدا از گیر سیاسیش، گیر اقتصادی هم داره چون خرج داره جمع و جور کردن اینا
دوم اینکه: استفاده تبلیغاتی که از این کار میکنن، مثلا آوردن ردیفهای مالیاتی به همین نام توی فرمهای مالیات و توی بوق کردن اینکه اینجا دانشگاه هم مفتیه، بعید میدونم خیلی کم رقمی باشه. یه چیزی که همین جور کیلویی میتونم بگم اینه که کسایی که بیشتر پول دارن و بیشتر مالیت میدن (نه لزوما البته)، بچه هاشون بیشتر دانشگاه آزادین و به همین دلیل این سیستم دانشگاه دولتی یه جور سوبسید یا صدا خفه کن برای قشر کم پولتره
البته صد در صد، با یه اقتصاد سالم حتی با وجود سیاستی که آب توی گوششه مثل چین، دانشگاه باید پولی باشه. کلا این مدل سوبسید ها بی معنیه و استفاده ابزاری داره. ایران رو نمیدونم ولی چین صد در صد توش کار بیخودیه داشتن دانشگاه مفتکی ولی با این حال سیستم دانشگاهیش مثل ایرانه یعنی سراسری و آزاد داره با این تفاوت که اونجا آزاداش بهتره

ناشناس گفت...

من دانشگاه آزادی هستم! نمیدانم انگار به قول معروف شما نفستان ازجای گرم بلند میشود. من 19 سال دارم. پدرم یک کارگاه کوچک نخ تابی دارد که اگر روزی 4-5 ساعت آنجا کار نکنم هفتم گرو هشتم می ماند!ترمی 450000 تومان شهریه میدهم آخرش هم توی سر مان میزنند که....عزیزم مگر نمیدانید اینجا ایران است؟ پولی که ملت میدهند اگر خوش بین باشی که صرف ساختن بمب اتم یا تجهیز لبنانی ها و فلسطینی ها نمیشود میبرند خرج گنبد و باروهای مسجد حمکران میکنند که مفبره فلانی شود مگر اینجا سیستم نظارت بر خرج مالیات وجود دارد .ما که شهریه میدهیم چیزی به غیر اینکه زبانان کوتاه تر از باقی دانشجوها است ندارد.با پول دادن فقط شاه رگمان افتاده دست اینها که از ترس افتادن در یک درس جیک نزنیم و بتمرگیم سر جایمان.!

ناشناس گفت...

Depending of the basic paradigm of the governing laws of the state your arguement can be right or partially right. For instance, in the socialist states like most of EU, the government pays for the education because it beleives it provides equal oppertunity for all the citizens. While in more capitalist states, like US, private schools can operate in any capacity they would like. However, the governement subsudizes the state schools for the local residents, encouraging the local students stays in the region. I personally think the combinition works the best: State and private supported schools, like in US.

Qasem گفت...

دانشگاههای دولتی در ایران تنها مکانی است که من دیده ام که لایه های مختلف اجتماعی دور هم جمع می شوند. گمان می کنم که در جامعه ی بس لایه دار ایران کارکرد دانشگاههای دولتی در فراهم آوردن یک بستر برای ترکیب و هم خوان کردن این لایه های مختلف غیر قابل اغماض باشد. حذف ناگهانی ی دانشگاههای دولتی می تواند مسبب برخورد بین طبقه های مختلف شود. در حذفِ تدریجی ی دانشگاههای دولتی باید مکانیزمهای دیگری برای برهم نهی ی طبقه های مختلف پیشنهاد شود. این مکانیزمها نباید مخالف سنت قبول شده و برداشت عامه ی مردم از اسلام باشد. در نتیجه اکنون حتی نمی توانم مکانیزمی با این کارایی را برای جامعه ی ایران مثال بزنم

ناشناس گفت...

اول . پولی کردن دانشگاه یعنی محروم شدن تعدادی مستعد از ادامه تحصیل و در نتیجه افت کشور از لحاظ متخصصین کارآمد
اما دوم.پرداخت شهریه توسط دولت یعنی اینکه دولتی مثل ایران تعدادی بسیجی بی سواد را برای کنترل دانشجویان تحت عنوان سهمیه های مختلف به جامعه علمی وارد کند و این یعنی فاتحه کشور را خواندن .!!!1

ناشناس گفت...

You are not obliged to comment on the education system if you're not capable to do such!!
1- Nobody really pays tax in IRAN(esp farmers that you mentioned)
2- Many other countries have free higher education(like sweden) and the level of skills are not necessarily lower than n America

untitled گفت...

به نظر من استدلال شما از نوعی است که می تواند یک gre issue essay را جالب توجه کند تا این که بر واقعیت تکیه داشته باشد :

مثلا دولت برای تکنولوژی هسته ای هزینه می کند. چرا همه ایرانیان باید این هزینه را بپردازند در حالی که منافع نظامی این تکنولوژی تنها برای عده ای مطلوب است؟ استدلال دولت بر مینای مصلحت استوار است. به نظر میرسد شما اصولا مفهومی رو به نام مصلحت جمعی رو فراموش کرده اید. هر دولتی وظیفه اصلی اش دنبال کردن این مصلحت جمعی است و نه بر قراری عدالت. (کیفیت عمل به این مصلحت موضوع بحث ما نیست)

در ضمن نباید مهم ترین کارکرد دانشگاه در ایران - تنها امکان تغییر طبقه اجتماعی برای عده بزرگی از مردم - را فراموش کرد.
چیزی که مشابهی در برای مثال آمریکا ندارد.

دولت آمریکا اگر بخش اعظم آموزش عالی اش خصوصی است سازکار های رساندن بودجه و جهت دهی به این دستگاه را کاملا پیش بینی کرده است. در واقع آنها سازکار خصوصی را به دلیل کارآمدی بیشتر انتخاب کرده اند نه عدالت یا دو دو تا چهار تای مالی.
فکر کنم بدانید در همه جای دنیا آخرین جایی که بودجه اش کاهش می یابد بخش آموزش است.